Tak jak w wielu dyscyplinach pomoc i uwagi trenera są pożądanym stanem rzeczy w trakcie meczu, tak w tenisie ziemnym jest to sytuacja niedopuszczalna. Tenisista na korcie ma być sam. Zawodnik sam ma podejmować decyzje, szukać właściwych rozwiązań czy radzić sobie z presją. W tenisie próżno szukać obrazów dobrze znanych z boiska do piłki nożnej czy siatkówki. Żywiołowo gestykulujący i żyjący tym co dzieje się na boisku Diego Simeone (wieloletni trener Athletico Madrid) czy Vital Heynen (były trener reprezentacji Polski w piłce siatkowej mężczyzn) są absolutnym przeciwieństwem Tomasza Wiktorowskiego (obecny trener Igi Świątek) czy Toni’ego Nadala (były trener Rafaela Nadala).
Dlaczego tak się właściwie dzieje, że w tenisie zawodnika zostawia się samu sobie i pomimo tego, że ma trenera, nie może skorzystać z jego pomocy w trakcie meczu? Podczas gdy w większości sportów zasadniczą rolą trenera w ciągu meczu jest wspieranie zawodnika, motywowanie go do jak najlepszego grania, przypominania mu o założeniach czy taktykach, które warto zastosować, tak w tenisie to wszystko w trakcie meczu ma spoczywać na zawodniku.
Powodem takiego stanu rzeczy są na pewno regulacje przyjmowane przez organizacje tenisowe takie jak ATP, WTA czy ITF oraz federacje krajowe. Przepisy gry w tenisa ziemnego w pkt. 30 wykluczają możliwość jakiegokolwiek udzielania wskazówek. Kodeks postepowania zawodnika PZT w pkt. VII.4.15 również stanowi, że nie można udzielać wskazówek podczas meczu (włącznie z rozgrzewką), a za naruszenie ma być karany zawodnik przez sędziego naczelnego lub głównego, zgodnie z narastającym systemem kar. Karze podlega zarówno porozumiewanie w sposób werbalny, jaki i niewerbalny.
Kolejną przyczyną, dla której coaching w tenisie jest niedozwolony, ma podłoże kulturowe. Tenis od zawsze był uznawany za elitarny sport. Nie uznawano zatem za właściwe, aby jakikolwiek sposób „podpowiadać” zawodnikom. Tenisiści zawsze byli traktowani jako jednostki wybitne oraz wyjątkowe. Podejście to szczególnie było widoczne w początkowych fazach rozwoju tenisa. Wraz z upływem czasu nie podejmowano jednak prób zmiany tej sytuacji. Każdy zawodnik musi zaakceptować nieudzielanie rad jako pewnego rodzaju tradycję. Czy aby na pewno tradycje nie powinny być adaptowane do nowych warunków?
Przeciwnicy coachingu podnoszą także, że nie jest pożądany, gdyż nie każdy zawodnik ma trenera (co w obecnych czasach raczej jest ewenementem) lub że nie każdego stać na opłacenie naprawdę dobrego trenera. Ekonomiczne czynniki są ważne i na pewno odgrywają kluczową rolę przy wyborze szkoleniowca, ale w innych dyscyplinach, w tym i zespołowych, nie wszystkich stać na zatrudnienie trenera z ogromnym doświadczeniem.
Z jednej strony brak coachingu w tenisie jest czymś, co wyróżnia go na tle innych, nawet podobnych, dyscyplin a z drugiej strony jest czymś, co powoduje, że zawodnicy zaczynają oszukiwać, aby uzyskać wsparcie. Zawodnicy stosują różne techniki, aby chociaż, w jakiś sposób wymienić informacje z trenerem. Często wykonują różnego rodzaju gesty, które na pierwszy rzut oka wydają się być naturalnymi, ale tak naprawdę są z góry ustalonymi sygnałami, np. pocieranie nosa, drapanie się po ramieniu. Sędzia, z tak zakamuflowanymi znakami, nie jest w stanie nic zrobić, gdyż praktycznie nie ma szans na udowodnienie, że drapanie miało wpływ na zmianę taktyki przez tenisistę. W pewien sposób jest to zabawne i żenujące, że w XXI w. trzeba aż tak się „starać” aby w jakikolwiek sposób móc komunikować się z trenerem. Zawodnik w pewien sposób jest karany za posiadanie trenera i chęć skorzystania z jego pomocy. Wiadomo, że w trakcie treningu trener uczy zawodnika różnych taktyk, przygotowuje go na różne okoliczności, uczy go jak reagować na sytuacje na korcie, ale w najważniejszych momentach w czasie trwania meczu, często, gdy duże emocje i presja dochodzą do głosu, trener nie może w żaden sposób pomóc, a za jakiekolwiek wsparcie zawodnik zostanie od razu ukarany.
Często więc występującym obrazem na kortach, jest sytuacja, gdy zawodnik nie jest w stanie poradzić sobie z emocjami w trakcie trwania meczu i szuka wsparcia w trenerze (a ten nic nie może), co skutkuje wybuchem frustracji. Zawodnicy nie wytrzymują, szczególnie ci mniej doświadczeni, dochodzi do upustu emocji, który od zwykłego wykrzykiwania w stronę trenera (lub innych) może przerodzić się w rozładowaniu emocji na rakiecie czy na piłce. Każdy na pewno widział mecz, w którym tenisista uderza rakietą o kort z taką siłą, że ona pęka.
Przytoczyć można wiele sytuacji, kiedy trenerzy podpowiadali swoim podopiecznym. Jedna z najbardziej znanych sytuacji wydarzyła się podczas finału US Open 2018, kiedy to Patric Mouratoglou pokazał gest Serenie Williams. Williams przegrała pierwszego seta a w drugim nie grała najlepiej. Naturalnym jest, że w takich chwilach szuka się wsparcia u najbliższych osób. Williams to wsparcie otrzymała, niestety dla niej sędzia zauważył całą sytuacje i ukarał ją ostrzeżeniem. Późniejsze wydarzenia przybrały bardzo negatywny obraz, połamanie rakiety, strata punktu, strata gema a ostatecznie przegranie finału przez Williams.
Sami zawodnicy jaki i trenerzy też chcą zmian aby coaching był dozwolony. Pomimo sankcji większość tenisistów oraz tenisistek decyduje się na podpowiedzi w czasie trwania meczu. Często pojawiającym się pomysłem jest możliwość udzielania rad w trakcie przerwy setowej. Jest też pomysł by zawodnik mógł swobodnie komunikować się z trenerem przez cały mecz. Trener miałby siedzieć w specjalnym miejscu blisko kortu, a komunikacja byłaby dozwolona przez cały mecz.
Czy nie warto zrezygnować z tych przykrych obrazków (wrzaski do trenera, publiczności, połamane rakiety) aby dyscyplina faktycznie wyglądała na elitarną i stojącą na bardzo wysokim poziomie kultury? Jedna regulacja pociąga za sobą bardzo wiele konsekwencji, zarówno tych pozytywnych, ale w przeważającej części tych negatywnych. Coraz częściej osoby, na co dzień, nie interesujące się sportem kojarzą tenis właśnie przez pryzmat tych nieprzyjemnych sytuacji. Czy warto podążać tą drogą?
Monika Jabłońska
Źródła :
