Współcześni sportowcy spotykają się z wieloma przeszkodami czy też trudnościami w swoim życiu sportowym. Jednym problemem takich przeciwności jest antydoping. System antydopingowy obejmuje wiele aspektów, a jedną z najważniejszych spraw nad jakimi pracuje są regulacje oraz przepisy prawne. Kwestią tą zajmuję się Światowa Agencja Antydopingowa, która jest popularnie i skrótowo nazywana WADA (World Anti-Doping Agency). Organizacja ta jest odpowiedzialna za ustalanie oraz egzekwowanie przepisów antydopingowych. W Polsce instytucją odpowiedzialną jest Polska Agencja Antydopingowa (POLADA)
Często ludzie nie mają świadomości ani wiedzy jak dużym problemem jest stosowanie niedozwolonych substancji. Według badania, które przeprowadziło Ministerstwo Sportu i Turystyki nie ma jednego i powszechnego źródła, które mówi o sterydach – zazwyczaj takie informacje są przekazywane pomiędzy stosującymi zakazane środki wspomagające.
Sportowcy, którzy trenują amatorsko, a w szczególności młodzi ludzie, zazwyczaj nie mają pojęcia, że niektóre produkty, które spożywają w okresie przed zawodami albo w trakcie, mogą wpłynąć negatywnie na wynik badań antydopingowych. Wynika to zapewne z niewiedzy i braku zainteresowania na ten temat. W dobie Internetu bardzo łatwo o znalezienie informacji na temat substancji zakazanych – cała lista substancji i metod zabronionych jest dostępna na stronie internetowej POLADY. Sportowcy bardzo często nieświadomie zostają ofiarami dopingu. Takim przykładem może być zjedzenie makowca czy drożdżówki/rogalika z makiem – mak zawiera morfinę, a więc substancję, przez którą test na antydoping może się okazać niestety dodatni. Kolejną sytuacją, o której było głośno, była sytuacja przed Mistrzostwami Świata w Rosji, gdzie złapano Paolo Guerrero i zawieszono jego karierę na 14 miesięcy. Testy antydopingowe wykazały u niego obecność głównego metabolitu kokainy – piłkarz zarzekał się, że pił herbatę z liśćmi koki. W Peru jest to tradycją. Najwidoczniej sportowiec nie zdawał sobie sprawy z tego, że kilka takich herbatek może zaszkodzić jego karierze sportowej.
W przypadku naruszenia przepisów antydopingowych odpowiedzialność ponosi nie tylko zawodnik, ale również trener, lekarz, fizjoterapeuta i każda osoba, która miała na to jakikolwiek wpływ. Dyskwalifikacji podlega osoba, która zachęca, pomaga, podaje substancje zabronione, ukrywa fakt ich stosowania oraz w jakikolwiek inny sposób współdziała z dopingiem. Jednostki skazane za naruszenie przepisów antydopingowych nie mogą pełnić żadnych funkcji w sporcie profesjonalnym.
Wprowadzenie surowych kar i sankcji dla sportowców przyłapanych na stosowaniu substancji zakazanych ma motywować innych do przestrzegania przepisów antydopingowych. Regulacje te mają również na celu ochronę zdrowia oraz bezpieczeństwa sportowców, ponieważ sięgając po doping są oni narażeni na wiele skutków ubocznych, które mogą odbić się na zdrowiu psychicznym oraz fizycznym.
W niektórych sytuacjach jest pozwolenie na wyłączenie dla celów terapeutycznych. Musi ono zostać udzielone w przypadku zawodów na szczeblu krajowym przez Komitet Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych, a gdy chodzi o rywalizację międzynarodową to dokument musi pochodzić od Międzynarodowego Standardu Wyłączeń dla Celów Terapeutycznych.
Na antydopingu bardzo często pozytywny wynik testu mogą zobaczyć sportowcy, którzy trenują sporty walki (przykładowo kickboxing, boks, MMA). Zdarzają się sytuacje, gdzie zawodnik musi szybko zejść z wagi do danego limitu – są osoby, które w takim przypadku sięgają po leki moczopędne, gdzie zazwyczaj występują diurektyki. Są to substancje zabronione w każdym czasie – podczas zawodów i poza nimi. Sportowcy często o tym zapominają i w ostateczności sięgają po ten środek, a to może okazać się dla nich zgubne.
Podsumowując problem antydopingu występuje w dużej skali, a ludzie często nie są świadomi momentu, gdy wpadają w pułapkę substancji zakazanych. W okresie sezonu startowego zawodnicy powinni być szczególnie uczuleni na suplement oraz produkty, które przyjmują.
Samanta Klein
Bibliografia:
Co sportowcy i społeczeństwo sądzą o dopingu ? Wyniki badania – Polska Agencja Antydopingowa
Sprawy zawodników i sztabów – Polska Agencja Antydopingowa
Wyłączenia dla celów terapeutycznych (TUE) – Polska Agencja AntydopingowaLista-Substancji-i-Metod-Zabronionych-2023.pdf (antydoping.pl)
