Szerokim echem odbiła się sytuacja sprzed dwóch tygodni, kiedy to przed meczem Legii Warszawa z Lechem Poznań kibice drużyny ze stolicy Wielkopolski byli bardzo szczegółowo przeszukiwani na bramkach wejściowych. Nie brakowało głosów, że funkcjonariusze policji przekroczyli swoje uprawnienia, a szereg czynności kontrolnych, jak np. polecenia zdjęcia obuwia, celem znalezienia w nich środków pirotechnicznych, było po prostu niepotrzebnych. Głosy oburzenia skłaniają ku refleksji, która pozwoli na usystematyzowanie praw i obowiązków kibiców podczas imprez masowych w Polsce.
Podstawę prawną dla określenia tych praw i obowiązków stanowi ustawa z dnia 20 marca 2009 roku o bezpieczeństwie imprez masowych (dalej: ustawa). Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 17a ustawy organizator meczu piłki nożnej może udostępnić uczestnikom meczu piłki nożnej miejsca stojące pod warunkiem zachowania następujących zasad:
- liczba udostępnionych miejsc stojących nie może przekraczać 25% ogólnej liczby miejsc na stadionie, ustalonej zgodnie z przepisami prawa budowlanego oraz przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej,
- jedno miejsce siedzące może zostać przekształcone wyłącznie w jedno miejsce stojące, z zachowaniem możliwości przywrócenia stanu poprzedniego,
- organizator meczu piłki nożnej może udostępnić miejsca stojące dla kibiców drużyny gospodarzy i drużyny gości, w proporcji 4:1, zapewniając, że udostępnione miejsca stojące, przewidziane dla obydwu grup kibiców, pozostaną od siebie odseparowane w sposób minimalizujący możliwość wywołania zagrożenia bezpieczeństwa na meczu piłki nożnej.
Kibice z kolei poprzez kupno biletów zawierają z organizatorem imprezy masowej umowę cywilnoprawną, na podstawie której mają prawo wziąć udział w wydarzeniu. Jest to rodzaj umowy adhezyjnej, na podstawie której uczestnik imprezy masowej akceptuje obowiązujący regulamin tej imprezy. Prawo kibiców obejmuje prawo do bezpieczeństwa fizycznego, co oznacza, że organizatorzy wydarzeń sportowych ponoszą odpowiedzialność za bezpieczeństwo na stadionie. To obejmuje skuteczne zabezpieczenia, zatrudnienie odpowiedniej liczby służb porządkowych oraz plany ewakuacji w razie nagłych sytuacji. Organizatorzy są zobowiązani do podejmowania środków mających na celu zapobieżenie przemocy wśród kibiców. Kontrole bezpieczeństwa, monitorowanie obszaru stadionu, a także skuteczne działania służb porządkowych są tu kluczowymi elementami. Prawo kibiców obejmuje również dostęp do informacji dotyczących środków bezpieczeństwa i incydentów na stadionie. Kluby powinny regularnie raportować o środkach podjętych w celu zabezpieczenia imprezy, a także o wszelkich sytuacjach wymagających interwencji służb porządkowych. Ponadto, kibice mają prawo do zaplecza sanitarnego oraz do pomocy medycznej.
Zgodnie z art. 8a ustawy, na imprezie masowej, z wyłączeniem imprezy masowej podwyższonego ryzyka, dozwolone są sprzedaż, podawanie i spożywanie napojów alkoholowych zawierających nie więcej niż 3,5% alkoholu. Sprzedaż, podawanie i spożywanie napojów alkoholowych mogą odbywać się wyłącznie w miejscach do tego wyznaczonych. Sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych mogą być prowadzone wyłącznie przez podmioty posiadające zezwolenie. Niedozwolona z kolei jest sprzedaż napojów alkoholowych w twardych opakowaniach, w szczególności wykonanych ze szkła, metalu lub tworzyw sztucznych, które wykorzystane niezgodnie z ich przeznaczeniem mogą stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego. Ma to proste uzasadnienie – takie opakowanie mogłoby zostać wrzucone na boisko i być zagrożeniem dla zdrowia zawodników.
Jeśli chodzi zaś o obowiązki, to zgodnie z art. 8 ustawy osoby uczestniczące w imprezie masowej są obowiązane zachowywać się w sposób niezagrażający bezpieczeństwu innych osób, a w szczególności przestrzegać postanowień regulaminu obiektu (terenu) i regulaminu imprezy masowej. Zabrania się wnoszenia na imprezę masową i posiadania przez osoby w niej uczestniczące broni lub innych niebezpiecznych przedmiotów, materiałów wybuchowych, wyrobów pirotechnicznych, materiałów pożarowo niebezpiecznych, napojów alkoholowych, środków odurzających lub substancji psychotropowych. Przepis ten jest podstawą dla sankcjonowania klubów za zachowania kibiców, którzy odpalili środki pirotechniczne na trybunach.
Służby porządkowe mogą usunąć kibica z terenu imprezy masowej, jeżeli stwierdzą, że jego zachowanie powoduje zakłócenie porządku. W zależności od stopnia zakłócenia porządku, takiemu kibicowi grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.
