Wydarzenia sportowe w tych czasach, niemal nieodłącznie kojarzą się z udziałem większej bądź mniejszej ilości firm i biznesów, stojących za sponsorowaniem owych wydarzeń. Dość naturalnym dla ludzi jest wszechobecna ilość banerów reklamowych i innych form promocji produktów, których producenci wyłożyli pieniądze, aby wydarzenie sportowe mogło się odbyć. Podobnie do tego, ludzie przywykli już do obecności sponsorów na koszulkach zawodników, biorących udział w turniejach sportowych i ich obecność jest w tym momencie właściwie nieodłączną częścią profesjonalnego sportu. Nikt nie zastanawia się nad tym tematem dłużej, niż kilka chwil, jednak dość oczywistym wydaje się fakt, że sponsorowanie drużyn czy wydarzeń sportowych, jest w jakimś stopniu uregulowane prawnie. Kto może być sponsorem? Jakie reklamy są zakazane w związku ze sponsoringiem? Jakie uprawnienia ma sponsor i na co może sobie pozwolić w związku ze sponsorowanym wydarzeniem? Niektóre odpowiedzi na te pytania są proste, inne mogą nieco zaskoczyć.
Ale czym tak właściwie jest sponsorowanie? W myśl Ustawy o Radiofonii i Telwizji, jest to wkład w finansowanie usługi medialnej, platformy udostępniania wideo, audycji lub wideo stworzonego przez użytkownika, przez podmiot, który nie dostarcza usług medialnych, platform udostępniania wideo, wideo stworzonych przez użytkownika i nie produkuje audycji, w celu promocji jego nazwy, firmy, renomy, działalności, towaru, usługi, znaku towarowego lub innego oznaczenia indywidualizującego[1]. Mimo tego, sponsorowanie nie ogranicza się jedynie do usług medialnych i wideo. Dużo szerszą definicje sponsorowania, podaje Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, która opisuje sponsorowanie jako bezpośrednie lub pośrednie finansowanie lub współfinansowanie działalności osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, dla upowszechniania, utrwalania lub podniesienia renomy nazwy, producenta lub dystrybutora, znaku towarowego lub innego oznaczenia indywidualizującego przedsiębiorcę, jego działalność, towar lub usługę, w zamian za informowanie o sponsorowaniu[2], i to właśnie ta szersza definicja w głównej mierze dotyczy także sportu.
Większość ludzi zdaje sobie sprawę, że promocja napojów alkoholowych podlega pewnym restrykcją. Większość napojów alkoholowych, nie może być reklamowana bądź promowana na terenie kraju. Wyjątkiem od tego jest piwo, na którego reklamę i promocję zezwala się, poza pewnymi wyjątkami[3]. Przykładem zakazu reklamy i promocji piwa, jest zakaz prowadzenia jej kinie, teatrze, radiu i telewizji od godziny 6 do 20. Wyjątek od tego, stanowią jednak, właśnie reklamy, prowadzone przez organizatora imprezy sportu wyczynowego lub sportu profesjonalnego, w trakcie jej trwania[4]. Podobnych imprez i wydarzeń, związanych ze sportem, nie mogą natomiast sponsorować, a przynajmniej nie można podawać informacji, że sponsorem takowej imprezy, jest producent i dystrybutor, którego zasadniczą działalnością jest produkcja napojów zawierających od 8% do 18% alkoholu[5]. Wyjątkiem od tego zakazu, jest umieszczenie takowej informacji wewnątrz dzienników i czasopism, na zaproszeniu, bilecie, plakacie, produkcie lub tablicy informacyjnej związanej z ową imprezą sportową. W teorii, informację tę można też podać w radiu i telewizji, jednak tylko poprzez podanie nazwy producenta lub też dystrybutora, albo jego znaku towarowego. W praktyce, oznacza to, że nie można bezpośrednio zachęcać do kupowania produktu dystrybuowanego przez owego sponsora, a także nie można użyć w celu reklamy wizerunku żadnej osoby fizycznej[6]. Najprościej mówiąc, nie uświadczymy w telewizyjnym bloku reklamowym znanej osoby zachęcającej nas do zakupu napojów, które zawierają do 18% alkoholu, nawet w związku z organizacją imprezy sportowej.
Czy producenci napojów alkoholowych to jedyne podmioty, mające takie restrykcje w związku ze sponsoringiem? Nie! Niektóre podmioty, mają całkowity zakaz sponsorowania transmisji sportowych. Należą do nich: partie polityczne, związki zawodowe czy organizacje pracodawców[7].
Kolejnym podmiotem, posiadającym całkowity zakaz sponsorowania wydarzeń i audycji związanych ze sportem, są firmy tytoniowe, w tym producenci i importerzy owych wyrobów, lub wyrobów z tym związanych[8].
Kary za złamanie owych zakazów i ograniczeń są naprawę różne. Producenci napojów alkoholowych łamiący postanowienia ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, mogą się liczyć z karą grzywny wahającą się od 10 000 do nawet 500 000 zł[9]. Za złamanie postanowień ustawy o radiofonii i telewizji, Przewodniczący Krajowej Rady może wydać decyzję o nałożeniu kary w wysokości do 50% rocznej opłaty za prawo do dysponowania częstotliwością przeznaczoną do rozpowszechniania programu drogą rozsiewczą naziemną, a w przypadku gdy nadawca nie uiszcza opłaty za prawo do dysponowania taką częstotliwością, karę pieniężną w wysokości do 10% przychodu nadawcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, uwzględniając zakres i stopień szkodliwości naruszenia, dotychczasową działalność nadawcy oraz jego możliwości finansowe[10]. Natomiast naruszenie ustawy ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych skończy się karą grzywny do 200 000 zł, karą ograniczenia wolności lub połączeniem obu tych kar[11].
Piotr Kornatowski
Student Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
[1] Ustawa o radiofonii i telewizji z dnia 29 grudnia 1992 r. Art. 4 pkt. 18
[2] Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. Art. 2 ust. 1 pkt. 4
[3] Ibidem Art. 13 ust. 1
[4] Ibidem Art. 13 ust. 2
[5] Ibidem Art. 13 ust. 5
[6] Ibidem Art. 13 ust. 6
[7] Ustawa o radiofonii i telewizji z dnia 29 grudnia 1992 r. Art. 17 ust. 6
[8] Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych Art. 8 ust. 2
[9] Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. Art. 452 ust. 1
[10] Ustawa o radiofonii i telewizji z dnia 29 grudnia 1992 r. Art. 53 ust. 1
[11] Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych Art. 12 pkt. 8
